Америкалык чабармандар Стивен Уиткофф жана Жаред Кушнердин Орусия президенти Владимир Путин менен сүйлөшүүсү 2-декабрда кечинде аяктады. Маалым болгондой, сүйлөшүү беш саатка жакын созулду.
Уиткофф менен Кушнер сүйлөшүүдөн кийин АКШнын Москвадагы элчилигине барып, кийин аэропортко бет алган. Алар Орусиядан чыгып кеткени, Европага токтобостон түз эле АКШга учканы кабарланды.
Путиндин атайын өкүлү Кирилл Дмитриев Х социалдык тармагына “сүйлөшүү жемиштүү болду” деп жазды.
Жолугушууда Украинадагы согушту токтотуунун жаңы версиясы талкууланды.
Путиндин жардамчысы Юрий Ушаков: “Украина боюнча планда толук мунаса табыла элек, америкалык тараптын айрым сунуштары менен Орусия макул, айрымдары туура келбейт”, - деп айтып, “АКШнын тынчтык планы боюнча конкреттүү маселе талкууланбаганын” белгиледи. Ал ошондой эле “аймактар маселеси тууралуу сөз болгонун” тактаган.
Уиткофф жолугушуу бүтөрү менен дароо АКШ элчилигине кеткен жана журналисттерге эч кандай маалымат берген эмес.
Путиндин жардамчысы Ушаков “пайдалуу талкуу” болгонун, тынчтык планы боюнча азырынча “мунаса табылган вариант” жок экенин айткан.
“Кайсы бири менен макулбуз. Айрымдары сынга кабылды”, - деди ал АКШнын тынчтык планы тууралуу айтып жатып. Анын сөзүнө караганда тараптар “чечимдин конкреттүү вариантын эмес, негизин талкуулашкан”. Ушаков сүйлөшүүдө аймактарга байланышкан маселе сүйлөшүлгөнүн ырастады.
Путиндин жардамчысы Москва баштапкы 28 пункттан турган пландан тышкары дагы төрт документ алганын жана америкалык тарап менен кызматташууну улантууга даяр экенин белгиледи.
Эгер сүйлөшүүлөр жемиштүү жүрсө, Трамп менен Путиндин кайра жолугушуусуна шарт түзүлөт. Ушаковдун билдирүүсүндө, жолугушууда АКШ менен Орусиянын экономикалык кызматташтыгынын келечеги да талкууланган.
“Бул сүйлөшүүлөр Украинадагы тынчтыкка жакындадыбы же алыстап кеттиби?” деген суроого Ушаков: “Алыстабаганы анык”, - деп жооп берди. Ал ошондой эле сүйлөшүү жабык жана купуя мүнөздө болгону үчүн тараптар аны ачыкка чыгарбоону макулдашканын тактады. Америкалык тарап жолугушуу тууралуу маалымат бере элек.
Путин америкалык өкүлдөр менен жолугушуунун алдында ВТБ инвестициялык форумундагы кайрылуусунда “Украинаны деңизден бөлүп саларын” айтып, “Киевдин Кара деңиздеги танкерлерге соккусуна жооп катары украиналык портторго жана кемелерге соккулар күчөтүлөт” деди.
Путин согуш талаасындагы кырдаал тууралуу айтып, Донецк облусундагы Покровск аймагы толугу менен Орусиянын көзөмөлүндө экенин билдирди. Украинанын куралдуу күчтөрүнүн башкы штабы бул маалыматты четке каккан.
Кремлде Орусиянын жана АКШнын Украинадагы согушту токтотуу боюнча сүйлөшүүсү өттү, дээрлик беш саат созулган жолугушуу 3-декабрда саат 00:30га жакын аяктады. Бул тууралуу орусиялык маалымат каражаттары билдиришти.
Орусия тараптан жолугушууга президент Владимир Путин, анын жардамчысы Юрий Ушаков жана орус президентинин атайын өкүлү Кирилл Дмитриев катышты.
Кошмо Штаттар тараптан президенттин атайын чабарманы Стивен Уиткофф жана Дональд Трамптын күйөө баласы Жаред Кушнер катышты.
Ушаков жолугушуунун жыйынтыгында журналисттердин суроолоруна жооп берип жатып Украина боюнча пландын бир нече варианты каралганын, Москва колуна АКШнын эң баштапкы "тынчтык планынан" тышкары дагы төрт документ алганын айтты. Ал ошондой эле Владимир Путин Вашингтондун "айрым сунуштарына карата сын, жада калса терс көз карашын" жашырбаганын, жолугушууда "конкреттүү түрдө аймактык маселелер" талкууланганын кошумчалады.
"Азырынча компромисс вариант табыла элек. Бирок америкалык айрым сунуштар анча-мынча болсо да ылайыктуудай көрүнүүдө. Аларды, бирок, талкуулаш керек. Сунушталган айрым формулировкалар бизге туура келбейт. Башкача айтканда, иш дагы уланат", - деди Ушаков.
Жолугушууну жалпысынан ал "пайдалуу, конструктивдүү жана мазмундуу" деп атады.
Журналисттин бул сүйлөшүүдөн кийин Украина үчүн тынчтык жакындадыбы же, тескерисинче, алыстабыды деген суроосуна ал:
"Алыстаган жок, бул анык. Бирок Вашингтондо да, Москвада да дагы көп иш жасалышы керек болот", - деп жооп берди.
Ушаковдун айтымында, жолугушуу "таптакыр жабык жана купуя" өттү жана анын мазмунун өзүлөрү да, америкалыктар да ачыктабайт.
Украин президенти Владимир Зеленский Москвада жогорудагы жолугушуу өтүп жаткан учурда Telegram каналына согушту токтотуу шарттары тууралуу оңой чечимге үмүт деле артпаганын жазып, эми Киев АКШдан "сигналдарды күтөрүн, кийинки кадамдар ошол сигналдарга жараша болорун жазды.
- Украинанын куралдуу күчтөрү Покровск шаарынын түндүк бөлүгүн көзөмөлдөп жатканын айтуууда. Анын алдында Орусиянын командачылыгы президент Владимир Путинге калааны алышканы тууралуу отчет берген.
- Согуш шартында тараптардын ырастоолорун ыкчам текшерүү мүмкүн эмес.
Логистикалык жактан маанилүү калаа үчүн айыгышкан салгылаштар бир нече айдан бери жүрүп жатат. Катардагы украиналыктар каршы тарап Покровскини алганынан күмөн санаганы менен, эгер ал чын болсо жагдай тынчтык сүйлөшүүлөрүнө таасир этерин белгилешет.
Орус армиясынын Башкы штабынын командачысы Валерий Герасимов Путин менен жолугушууда аскерлер Донецкидеги Покровск жана Харьковдогу Волчанск шаарларын алганын кайталады.
Украиналык аскерлер жана талдоочулар бул маалыматты бышыктаган жок. Белгилей кетсек, Орусия Покровскини советтик мезгилдегидей Красноармейск деп атайт.
Герасимовдун жаңы доклады жана Путиндин жекшембиде армиянын командачылыгы жайгашкан штабга барып кеткенин 1-декабрда Кремлдин басма сөз катчысы Дмитрий Песков кабарчыларга айтып берди.
Орусиялык «Интерфакс» агенттиги маалымдагандай, президент жоокерлерге ыраазычылыгын айтты:
"Бул маанилүү багыт. Баарыбыз канчалык маанилүү экенин түшүнөбүз. Анын жардамы менен атайын аскердик операция башталганда коюлган максаттарга жетүүнү камсыздаса болот".
Москва кошуна өлкөсүнө каршы жок жерден ачкан согушту дал ушунтип "атайын аскердик операция" деп атап жүрөт.
Талдоочулар белгилегендей, украиналык DeepState жана финлияндиялык Black Bird Group долбоорлору жарыялаган карталардан орус армиясы эки калааны тең толугу менен ала электигин баамдаса болот.
DeepState ошол эле маалда орус аскерлери Покровскини жана айланасындагы конуштарды көзөмөлгө алуу аракетин улантканын моюнга алды.
АКШнын Согушту изилдөө институтунун баамында, орус аскерлери ноябрдын этегинде шаардын 46% көзөмөлдөп жатты.
Орусия кол салгандан кийин Покровск логистикалык борбордун ролун аткарып келди. Калаага майданга, чыгышка бет алган аскерлер менен батыш тарапта башпаанек издеген карапайым кишилер агылган. Бирок 2024-жылдын жай айларынан тарта орус армиясы чабуулдарын күчөткөнү күнүмдүк аткылоолордон шаар урандыларга айланып, дээрлик ээн калды.
Дүйшөмбүдө украин президенти Владимир Зеленский Парижде француз лидери Эммануэл Макрон менен жолугушканда Покровскиде оор салгылашуулар жүрүп жатканын билдирген:
"Албетте, Орусия алдыга жылганы чын. Бир нече жерде чабуул коюп, операцияларын жүргүздү. Бирок бирөө да ийгиликке алып келген жок. Покровскиде жана майдандын бир нече тилкесинде айыгышкан кармаштар уланууда. Мисалы аскерлерибиз Купянск багытында чоң ийгиликке жетишти. Орусия Купянскини алышканын айтканы менен, биз ал шаарды дээрлик тазаладык".
Киевдин катардагы тургундары орус армиясы Покровскини алганына анча ишенбегени менен, эгер ал чын болсо тынчтык сүйлөшүүлөрүнө таасир этерин белгилешет.
"Чынын айтсам, орустар шаарды алган деп ойлобойм. Себеби Украинанын Куралдуу күчтөрүнүн Башкы штабы маалыматты тастыктаган жок, аны четке какты. Карама-каршы кабарлар чыгып жатат. Менимче, мындай маалыматтарды тынчтык сүйлөшүүлөрүнүн алдында таратышууда. Ошондуктан калп болуш керек", - деп эсептейт киевдик Ольга Пилипчук.
"Менимче, тынчтык сүйлөшүүлөрүнө таасир этпей койбойт. Анткени, чындап эле Покровскини алган болсо, Орусия Украинага кысым көрсөтүүнү улантып, улам бир жерибизди ээлеп ала берет", - деген оюн айтты Рейтердин кабарчысына Микола Солтик.
2-декабрда АКШнын атайын чабарманы Стив Уиткофф Москвада Путин менен жолугушканда Ак үйдүн тынчтык планын талкууламакчы.
Орусия курамына Луганск жана Донецк облустары кирген Донбасс аймагын толугу менена алууну көздөйт. Украина ушу тапта ал жердин 10 пайыздайын көзөмөлөп турат.
Путин Донбасс эми Орусиянын бир бөлүгү деп айтканы менен Киев жана Батыш аймакты мыйзамсыз басып алууну айыптап келатат.
Украинада 2-декабрга караган түнү фронт тилкесине жакын аймакта жайгашкан Краматорск шаарында Орусиянын дрон соккусунан кеминде бир адамдын өмүрү кыйылганын өлкөнүн Өзгөчө кырдаалдар боюнча мамлекеттик кызматы билдирди.
Мекеменин маалыматына караганда, кабат үйгө жасалган чабуулдан өрт тутанып, бир нече киши жараат алды.
Украинанын Куралдуу күчтөрүнүн Аба күчтөрү билдиргендей, жалпысынан орус аскерлери сегиз жерге учурган 62 учкучсуз учак атып түшүрүлдү.
Дрондордун жапырт соккусуна Одесса облусу да кабылганын жергиликтүү бийлик башчылары билдирди. Бул аймакта энергетикалык объектилердин биринде өрт чыгып, 30 миңдей абонент электр жарыгысыз калды.
Борбор калаа Киевде ишемби күнкү жапырт аткылоодон каза болгондордун саны үчкө жетти. Жараат алып, ооруканага түшкөндөрдүн бири 2-декабрда көз жумганын Телеграм каналына калаа мэри Виталий Кличко жазды.
Ал тапта Покровск аймагы боюнча Украинанын маалыматы чыкканын Reuters кабарлады. Аталган агенттик бул өлкөнүн Куралдуу күчтөрүнүн десанттык чабуул аскерлеринин 7-чукул чара көрүү корпусуна таянып билдиргендей, украин аскерлери Покровскинин түндүк бөлүгүн көзөмөлдөп турушат, түштүк жагында орусиялыктар көбүрөөк болууда.
Орусиянын командачылыгы кечээ президенти Владимир Путинге бир нече айдан берки чабуулдардан кийин Покровск алардын көзөмөлүнө өткөнүн жарыялашкан болчу.
Согуш учурунда тараптардын маалыматын жана билдирүүлөрүн бейтарап булактардан тактоо мүмкүн эмес.